RENESANSA
Renesansa je kulturno-istorijski pojam koji je najpre označavao doba od 1350. do 16 veka kao period u kome je došlo do ponovnog interesovanja za klasilnu antiku i procvata umetnosti, da bi se zatim ovim pojmom označavalo kulturno stanje prelaznog doba od srednjeg veka do novog doba, naročito u Italiji.
Pojam renesansa je u uzajamnom odnosu sa pojmom humanizam. Humanizam se odnosio na naučno-duhovni sadržaj ovog razdoblja, a renesansa na celokupnu kulturu tog vremena.U XV i XVI veku likovna umetnost stice veću samostalnost u odnosu na crkvu, jer plemićke porodice i bogati građani naručuju palate, statue i slike kojima žele da naglase sopstvenu moć i značaj. Stoga se menja i sadržaj umetničkih dela, koja više nemaju isključivo religiozni karakter. Vajari, slikari i arhitekte se više ne smatraju zanatlijama, već istinskim umetnicima, koji su odlikuju prepoznatljivom stvaralačkom individualnošću. U istom periodu velika geografska otkrića i zamah tehnike, trgovine i privrede vraćaju ljudima veru u nauku, razum i iskustvena saznanja. S otkrivanjem perspektive, prikazivanje prostora stiče novu, veoma snažnu izražajnost. Obnavlja se zanimanje za ljudsku figuru, istražuju se u klasičnoj tradiciji antičke prošlosti modeli koji se odlikuju skladom i lepotom. Ovaj ogromni pokret(kulturni, politički, umetnički) nazvan je renesansa(ponovno rađanje), da bi se naglasio značaj raskida sa srednjovekovnim periodom. Središte pokreta bilo je u Italiji. Uzevši kao uzor Firencu, u kojoj se imućna porodica Mediči utrkivala obnavljajući grad veličanstvenim palatama i crkvama, plemićke porodice Montefeltri u Urbinu, Sforca i Viskonti u Milanu, Gonzaga u Mantovi i Este u Ferari, postale su veliki pokrovitelji umetnosti. Nešto kasnije će i papa dati veliku podršku umetničkom stvaralaštvu pozivajući u Rim najčuvenije umetnike. Umetnička dela ostvarena u periodu renesanse pripadaju redu najznačajnijih ostvarenja evropske umetnosti uopšte. Umetnici se udaljavaju od gotskog slikarstva novim jezikom formi oblikovanih korišćenjem efekta svetlo-tamno. Posmatraju stvarnost, ali ne ulepšavaju figure, več ih čine u većoj meri ljudskim, odevaju ih u jednostavnu odeću, ulivanjem dostojanstva ne lepote. Ozbiljnost pokreta i jednostavnost koja ne pribegava nepotrebnom ukrašavanju, saopštavaju duboku pobožnost i veličaju vrednosti čoveka kao jedinke odgovorne i za sopstvenu propast i za sopstveno spasenje. Srednjovekovni umetnici su prostor oko figura prikazivali oslanjajući se na sopstvenu intuiciju, zapravo su ga poništavali, jer je božanski lik bivao smešten u prostor koji nije ovozemaljski, već duhovni i rajski. Racionalnost renesansnog čoveka osvojila je i prostor verskog postavljajući božanstva, svece i anđele u stvarni prostor. Centralna perspektiva bila je najčešće korišćena, jer je omogućavala simetrično predstavljanje prostora, kao i jasan pogled na prostor u prvom planu, onom koji je posmatraču najbliži.
Umetnički duh renesanse širi se u prvoj četvrtini XV. veka Italijom i dalje preko Alpa, Evropom. Propašću velikog broja italijanskih dvorova početkom XVI. veka, Rim postaje centar zanimanja velikog broja umetnika. Crkva znatno više nego u prošlosti potvrđuje ulogu "narodne učiteljice", a crkvena zdanja obogaćena su mnoštvom umetničkih dela religioznog karaktera.
Rana renesansa je prvo umetničko razdoblje renesanse koja traje kroz ceo XV vek. Italija je odigrala vodeću ulogu u razvijanju renesanse i to prvenstveno grad Firenca, a zatim i Padova, Rim, Venecija...Društveno uređenje je ličilo onom u antičkoj Grčkoj, bilo je puno gradova-država koje su se utrkivale i ratovale jedna protiv druge. Ti gradovi-države razvijali su manufakturnu proizvodnju, trgovinu, geografska otkrića, štampu i nauku.
Visoka renesansa je kasna faza renesanse koja se odvija do prve polovine XVI veka. Tokom XVI veka renesansa u Firenci nastavlja produkciju velikih umetnika, centar italijanske umetnosti postao je Rim, gde su ambiciozne pape Lav X i Julije II slavili grad slaveći sebe. U vreme kad se izrazito poštovao subjektivizam i individualizam svakog umetnika, toliko da se stvarao kult genija, umetnici su želeli da se izražavaju posebno i da pri tom ostavljaju poseban utisak na posmatrača dela. To je vreme kada je vladala ideja genijalnog umetnika, pojedinca nadahnutog od boga, koji je bio uspešan u različitim vrstama umetnosti-univerzalni čovek. Visoku renesansu, po mnogima, personifikuju, tri najveća umetnika svih vremena - Leonardo da Vinči, Mikelanđelo Buonaroti i Rafael.
Mikelanđelo
Stvaranje Adama
Mikelanđelo
Leonardo da Vinči
Tajna večera
понедељак, 28. април 2008.
Пријавите се на:
Објављивање коментара (Atom)
Нема коментара:
Постави коментар