Renesansni umetnici

Đoto

On je preteča renesansne umetnosti u četrnaestom veku, firentinski slikar. Njegove freske se nalaze u Kapeli del Arena u Padovi. Kompoziciju svojih slika Đoto je zamislio u prostoru u koji unosi skromne elemente pejzaža. Na njegova iskustva nadovezuju se mnogo slikari rane renesanse. Bio je takođe slikar, arhitekta, skulptor. Radio je i u Rimu, ali njegov mozaik u Bazilici svetog Petra nije sačuvan. Zatim je slikao freske u Padovi. Radio je takođe i u firentinskoj bazilici Santa Kroće. Kasnije je radio i u Napulju. Kada se vratio u Firencu dobio je mesto nadzornika grada i katedrale.

Leonardo da Vinči

Italijanski slikar, skulptor, graditelj, istraživač prirode, tehnički stručnjak i izumitelj. Prvo njegovo delo prikazuje pejzaž sa širokom dolinom usred koje se nalazi grad Firenca. Još jedna njegova poznata slika je "Krštenje u Jordanu". S razdobljem njegovog boravka u Milanu počinje njegova zrela faza. Iz tog perioda sačuvana su dva dovršena dela. Njegova najpoznatija dela su "Mona Liza", "Poslednja večera" na kojoj je na sredini slike prikazana Isusova figura, ona je centralna, nemir na slici je povećan grupama sa jedne i sa druge strane, trodimenzionalni prozor koji se nalazi u pozadini sa polukružnim lukom. Ovo je nesumnjivo besprekorna konstrukcija naslikanog prostora. Svoje delo "Sveta Ana" započeo je u Firenci , ova slika je pobudila divljenje Firentinaca. Na ovoj slici se vidi primer piramidalne kompozicije. Ovo ostvarenje je uticalo na Rafaela, Bartolomea, pa čak i Mikelanđela.
Trebalo je da naslika sliku koja bi ukrasila Palaco Vekio, izabrao je temu bitka kod Agiarija i tako se takmičio sa mladim Mikelanđelom. Ova slika svojom uznemirenošću nagoveštava Barok. Bila je uzor mnogim drugim slikama bitaka, počevši od Rafaela do Dela Kroa, postala je prava "škola sveta".
Tipičan portret visoke renesanse je "Mona Liza". Žena firentinskog trgovca, Frančeska del Đokonda. Sedi prekrštenih ruku i već vekovima svojim zagonetnim osmehom zbunjuje ljude.
Leonardo da Vinči je veliki umetnik visoke Renesanse, njegova slava nikada nije potamnela, jedan od najvećih genija ljudskog roda. Njegovi podsticaji su dosezali do baroknih spomenika.

Mikelanđelo Buonaroti

Italijanski slikar, vajar, graditelj i pesnik. Jedna od njegovih najpoznatijih skulptura je "Bahus" koji se nalazi u Firenci, "Mojsije" (Rim), "Robovi"(Firenca), David (Firenca), Pijeta (Rim). Njegov najlepši kip je možda "David". To je zreo mladić sa jakim rukama, koji svojim energičnim stavom i celim oblikom predstavlja prvi umetnički uzor vremenu i gradu.
Da bi se takmičio sa Leonardom izradio je karton za fresku koja je trebala ukrasiti dvoranu del Konsiljo u Palaco Vekio sa sadržajem "Bitka kod Kašine ". U njoj je prikazao scenu kako su vojnici za vreme kupanja u Arnu, iznenađeni pozivom na oružje. Prikazao je zbirku pokretnih muških aktova.
Odlazi ponovo u Rim, gde je odslikao svod Sikstinske kapele. Ovo delo je ostvarenje ideala visoke Renesanse. To je veliki ciklus fresaka prilagođen arhitekturi svoda, sastoji se od tri međusobno logički povezane celine. Najveća freska u Rimu je i najznačajnije njegovo slikarsko delo je "Poslednji sud", a poznato je i "Brutovo poprsje". U svom delu povezao je tri umetničke strukture vajarstvo, slikarstvo i arhitektura.

Rafael

Italijanski slikar. Njegova značajna dela su "Autoportret", "Tri gracije", "Vitezov san", "Raspeće". Prvo majstorsko delo, znatno zrelije, "Marijanine zaruke"(Milano, Brera) sa crvkom u pozadini koja podseća na Bramanteov mali hram. On je jedan od najznamenitijih slikara Madone. Vatikanske odaje ukrašene su Rafaelovim freskama. To su visoko renesansne kompozicije. Jedna od njegovih najslavnijih slika je "Atinska škola".
Postaje graditelj nakon smrti Bramantea, bio je prvi arhitekta Bazilike svetog Petra. Bio je neka vrsta glavnog konzervatora u Rimu. Bavio se i scenografijom. Od arhitektonskih dela pripisuje mu se Vila Madona, Kapela Kiđi, Palazo Vidoni, Palazo Pandolfini u Firenci.

Donatelo

Italijanski skulptor. Sa kojim započinje era ranorenesansnog vajarstva. Njegovo stvaranje polazi od životne i prirodne stvarnosti, a oplođuje se antičkim idealom istine i harmonije. Središte njegovog stvaranja je Firenca, Piza, Siena.
U prvoj fazi izvodi u mramoru niz kipova. Oko 1430. godine nastaje efebski graciozni David, prvi bronzani akt, koji u firentinskoj skulpturi je simbol ideala snage, isti motiv je kasnije obradio i Mikelanđelo. Donatelov "Nikolo da Uzano" je prvo portretno poprsje čoveka ateiste, izrađeno nakon doba antike.
Posle Rima odlazi u Padovu, to je novo razdoblje njegovog stvaranja. Izvodi brojne radove za crkvu sveti Antun, reljefe, kipove svetaca... Spomenik mletačkog kondotijera u bronzi, Gatamelate, koji se nalazi ispred crkve smatra se njegovim životnim delom.
Njegovo stvaralaštvo usresređeno je na oblikovanje ljudskog tela. Dobar je poznavalac anatomije i u kamenu, bronzi, mramoru i drvetu uspeo je da prikaže ljudska stanja od harmonične smirenosti do dramske impulsivnosti.

Ticijan

Italijanski slikar. Jedna od njegovih čuvenih slika je "Asunta" nalazi se u Veneciji. Zatim dve značajne mitološke slike "Slavljenje Venere", "Bakanal" (Madrid, Prado). Za porodicu Pesaro nastaje znamenita Pala Pesaro, njena kompozicija mnogo je uticala na kasnije umetnike Paolo Veronese Ludoviko Karaći i nagoveštava oltarno slikarstvo Baroka. Bio je takođe i dvorski slikar. Na njegovim slikama nalazi se Karlo V. Uticao je kao kolorist i stvaralac tipa ženske lepote. Crtao je akte kao što su "Urbinska Venera", "Venera i Amor". Crtao je i pejzaže, ali uvek su dominirale ljudske figure.

Botičeli

Italijanski slikar, najčuvenija dela su "Primavera" i "Rađanje Venere". Radio je po naruđbini Lorenza di Piera Medičija. Na prvoj slici se nalazi pejzaž prirode iz kojeg se izdižu figure, novi ideali lepote. Izdužene devojke dugih vratova, pljosnatih grudi i koščatih prstiju. One kao da lebde više nego što stoje čvrsto na zemlji. Odlikuju se ustalasanim ritmom i elegancijom.
On je predstavnik neoplatonizma, cilj umetnosti je nešto lepo, nestvarno, iznad prirode, neuhvatljiv ideal. Negira da je cilj slikarstva objektivno prikazivanje prirode.
Likovi na njegovim slikama imaju izraz nestvarne lepote i lišavaju ih svakog traga grube senzualnosti. Devojke su uglavnom anđeoskog lika, sanjarske zanesenosti i tužne ozbiljnosti.

Jan van Ajk

Najslavniji predstavnik staro-holandskog slikarstva. Bio je začetnik nove epohe renesanse u zemljama severno od Alpa. Cenjen zbog svoje briljantne tehnike i smisla za realizam. Osnivač je flamanske škole slikarstva. Na platnima nema više uticaja antičkih uzora. Razvio je realizam u slikarstvu. Njegove slike karakterišu blistave boje i kontrasti svetlo-tamno (chiaroscuro). Verno prikazuje čoveka i prirodu. Detaljno slika pejzaž i naglašava ljudsku individuu. Najpoznatija dela su mu "Gentski oltar", "Madona u crkvi", "Supružnici", "Čovek sa crvenim turbanom".

Hieronimus Boš

Holandski slikar, smatran je vizionarom. Nije mu bila dovoljna jedna slika da bi na njoj rekao sve što hoće, pa je često pravio triptihe. Dao je vizije u svim mogućim vidovima, od podzemnih zona Pakla do psihoanalitičkih detalja. Na njegovim slikama se nalaze dijabolične ilustracije. Mnogi slikari su ga imitirali, a takođe je uticao na formiranje Pitera Brojgela, i na nadrealiste dvadesetog veka sve do Salvadora Dalija. Najpoznatija dela su "Ivan Krstitelj u pustinji", "Vrt uživanja", "Radosti života".

Piter Brojgel stariji

Ne zna se mnogo o njegovom životu. Brojgelove slike dela su gradskog stanovnika koji je, svakako, poznavao seoski život, ali čiji je nivo obrazovanja mogao da bude stečen samo u gradskim uslovima. Tako da se zaključuje da je odrastao u gradu. Bio je poznavalac Biblije, lingvistika, filosofije. Govorio je latinski, a verovatno grčki i hebrejski. U svojoj umetnosti borio se protiv boravka španskih trupa u Holandiji. Putovao je u Italiju, slušao je savete italijanskih umetnika, ali ih nije kopirao, već je njihov primer u njemu dugo sazrevao. Od njih je prihvatio samo nadahnuće. Brojgel je bio naučnik, a ne samo slikar. Suprotstavljao se teološkoj tradiciji koja je davala otpor novom duhu. Dugo vremena je proveo u Rimu. Inspiracija mu je bio Mikelanđelo. Sikstinska kapela je na njega ostavila snažan utisak. Nije pravio takva dela, ali je pravio skice i nosio pouke Buonarotijevih fresaka. Zatim odlazi u Napulj, Kalabriju, Palermo i Mesinu.
Slikarstvo Hieronimusa Boša je u njemu probudilo želju da se bavi slikarstvom. Brojgel je kod Boša našao mnogo ideja koje su mu bile bliske.
Smatra se jednim od najsavršenijih slikara svog vremena. U pejzaže koje je slikao uvodi mnogobrojne ličnosti, predmete, životinje, decu, sa dostignutom vernošću i preciznošću. Njihovi pokreti su puni života i raznovrsnosti.
Proučavao je čoveka u njegovom odnosu sa drugim ljudima, tu ponekad postaje pesimista. Prikazivao je realnost, svet u kome živimo, svet u kome je sve okrenuto naopako, a ljudska glupost se svuda ogleda. Ne izdvaja čoveka iz grupe, nikada nije radio portrete, nikada nije slikao vojskovođe, prinčeve, heroje. On je voleo ljude čak i ako je prikazivao njihovu glupost, iznosio njihovu nakaradnost. Video ih je onakve kakvi su stvarno bili. Njegova umetnost se zasniva na velikom broju zapažanja svakodnevnog života svog naroda.
Najpoznatija dela:
"Velika riba jede malu ribu"; to je ilustracija poznate poslovice tog doba.
"Ikarov pad"; sa leve strane slike vidi se svetla tačka, to je ustvari leš nekog starca. Slikar je ovim delom hteo da kaže da plug na zemlji, sredstvo kojim se služiš, prelazi i preko leševa.
"Pokolj vitlejemske dece"
"Propoved Jovana Krstitelja", neki autori veruju da je Brojgel nacrtao svoj autoportret i portret svoje žene i tašte.
"Debelog čoveka napadaju dva mršava", ova slika se još zove "Bitka poklada i posta", prikazuje borbu između bogataša i sirotinje toga doba.
"Vavilonska kula", "Pogled na Napulj", "Pad anđela"...

Albreht Direr

Rođen je u Ninbergu. Radi kao slikar, crtač i grafičar u svojoj radionici. Izrađuje kompozicije drvoreza. Zatim radi na seriji drvoreza Marijin život. Nastaju ciklusi: "Velika pasija", "Marijin život", obnavlja se izdanje "Apokalipse". Bio je značajan umetnik portreta, na kojima je ovekovečio lica svojih prijatelja i uticajnih savremenika.
Ciklusi drvoreza završavaju se predstavama o stradanju Jovana Krstitelja i Isusa Hrista. Predstave raspeća prikazuju Direra kao grandioznog nastavljača i stvaraoca nemačko-holandske umetnosti XV veka. Sveto trojstvo iz 1511. godine gotovo zalazi u baroknu umetnost.
Najpoznatije grafike su: "Nosorog", "Nošenje krsta", "Mihailo u borbi sa aždajom", "Četiri jahača Apokalipse"...